آیت الله محمد کوهستانی

معرفی استاد: شیخ محمد کوهستانى در سال 1267 شمسی برابر با سال 1308 قمری در روستاى کوهستان از توابع بهشهر متولد شد. اجداد شیخ محمد کوهستانى در اصل از کاشان بودند و نسب معظم له به ملا محمد شریف کاشانی که عالمی برجسته و فاضل بوده می رسد. شیخ محمد کوهستانی با فاطمه کوهستانی ازدواج کرد که ثمره این پیوند تنها فرزند آنان، شیخ محمد کوهستانی بود. شیخ محمد نخست به مکتب خانه‌ ای در کوهستان رفت سپس در حوزه علمیه بهشهر نزد شیخ احمد رحمانی خلیلی، شیخ محمد صادق شریعتی، حاج آقا بزرگ کردکویی و حاج آقا خضر اشرفی(شریعتمدار) تلمذ نمود. آنگاه به مدرسه کاظم بیک  شهرستان بابل (بار فروش) رفت و مدت یکسال و نیم نزد ملا محمد اشرفی و شیخ احمد گرجی تحصیلات خود را ادامه داد. از دیگر اساتید وی در حوزه بابل، آیت الله شیخ محمد حسین مازندرانی معروف به شیخ کبیر و آیت الله شیخ نجفعلی نوکندی بودند. شیخ محمد کوهستانی سپس از مدتی سکونت در حوزه بابل به  حوزه علمیه مشهد رفت. وی آنگاه به منظور تقویت مبانی اجتهادی خود در حدود سال ۱۳۴۰ قمری به نجف اشرف رفت.

آثار : آیة الله کوهستانی پس از ده سال تحصیل در نجف اشرف و اخذ گواهی اجتهاد، به موطن خود ایران بازگشت.  آیت‏الله کوهستانى پس از مراجعت به ایران، به همان روستاى زادگاه خود کوهستان رفت و به ارشاد مردم پرداخته و در همان محل کوچک پنج مدرسه دینى تاسیس کرد و به درس و بحث پرداخت.

استادان:  در حوزه علمیه بهشهر نزد شیخ احمد رحمانی خلیلی، شیخ محمد صادق شریعتی، حاج آقا بزرگ کردکویی و حاج آقا خضر اشرفی(شریعتمدار) تلمذ نمود. در مدرسه کاظم بیک  شهرستان بابل (بار فروش) به مدت یکسال و نیم نزد ملا محمد اشرفی و شیخ احمد گرجی تحصیلات خود را ادامه داد. از دیگر اساتید وی در حوزه بابل، آیت الله شیخ محمد حسین مازندرانی معروف به شیخ کبیر و آیت الله شیخ نجفعلی نوکندی معروف به فاضل استرآبادی بودند. با آیت الله شیخ محمد تقی آملی هم بحث بود و در درس فقه و اصول آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، میرزای نائینی، آیة الله آقا ضیاء الدین عراقی حضور یافت و از حضرات آیات میرزای نائینی و آقا ضیاءالدین عراقی اجازه اجتهاد دریافت کرد.. آیة الله العظمی سید محمود شاهرودی که شاگرد آیة الله نایینی و هم درس آیة الله کوهستانی بود، نیز اجتهاد و عدالت او را تأیید کرد.

فعالیت های علمی:   آیت‏الله کوهستانى پس از مراجعت از نجف به ایران، در مقابل اصرار و تقاضاى اهالى بهشهر، سارى و گرگان که خواستار سکونت او در این شهرها بودند، مقاومت ورزید و به همان روستاى زادگاه خود کوهستان رفت. در آن عصر که  به سبب تعدی اجانب و ستم رضاخان، ‌ایران در وضع آشفته و نگران کننده‌ای به سر می‌برد. علما با مشاهده این اوضاع نابسامان به شدت در هاله‌ای از تأثر و رنج روزگار می‌گذرانیدند. تمامی حوزه‌های علمیه، مساجد و حسینیه‌ ها بسته بود و از اقامه مجالس مذهبی و مراسم دینی به طور جدی جلوگیری می‌شد، آیت الله کوهستانی برای جلوگیری از اجرای نقشه‌های ضد دینی رضاخان، به زادگاه خویش برگشت و به آبادی‌های گوناگون مسافرت نمود و به ارشاد مردم پرداخت و آنان را از این توطئه‌های خطرناک، آگاه ساخت.

شاگردان: بسیاری از علمای بهشهر، هزار جریب، ‌نکا، رستم کلا و دیگر مناطق مازندران از جمله افرادی هستند که در حوزه کوهستان به مقامات علمی دست یافته‌اند. شخصیت های فراوانی همانند شیخ ابوالحسن ایازی، شیخ حسین محمدی لائینی، شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد، سید تقی حسینی نصیری، شیخ ابوالقاسم رحمانی خلیلی مازندرانی، شیخ محمد علی صادقی در محضر وی پرورش یافتند.

سیره زندگی استاد: اخلاق آیت الله کوهستانی در خانواده بر اساس محبت و مهربانی بود. درباره نماز اهل خانه حساس بود تا نمازشان قضا نگردد. درباره حجاب فرزندان و نوادگان خود توجه ویژه ای داشت. او خدمت گزار مردم بود و ساعت خاصی برای ملاقات نداشت. هر کس در هر موقع از روز یا شب برای دیدارش و یا حاجتی مراجعه می کرد با آغوش باز و گشاده از وی پذیرایی می کرد. ایشان مظهر مردمداری و ساده زیستی بودند؛ وی روحانی متواضع، خدوم و باسخاوت بودند و اندرون و برون زندگی ایشان هیچ تفاوتی با یکدیگر نداشت و هیچ خبری از فرش، میز، صندلی و زندگی تجملاتی نبود. ایشان از پنبه ای که در مزرعه شان تولید می شد لباس، عما، عمامه و حتی لحاف درست می کرد. آنچه در بین همه خصوصیت های بارز این عالم ربانی بین همگان زبانزد است و همگان از ایشان نام می برند؛ ساده‌زیستی و مردمداری آیت الله کوهستانی در کنار حوزه داری ایشان است که ایشان را نمونه و بارز کرده بود. مهمترین توصیه ایشان به عموم مردم و طلاب، رعایت تقوای الهی است که بزرگترین سرمایه است و تاکید داشتند: نافله شب را فراموش نکنید. ایشان به طلاب می گفتند آنقدر باید نماز شب بخوانید که از نور خودتان استفاده کنید.

جمع بندی توصیف منزلت استاد: آیة الله آقا ضیاء الدین عراقی در اجازه به اجتهاد شیخ محمد کوهستانی از وی به عنوان عالم، فاضل کامل، علم الهدی، فخر محققان، افتخار اهل تدقیق و غوّاص بحار علوم و مفتاح رموز تحقیق برای عموم مردم نام می‌برد. آیت الله العظمی بروجردی شیخ محمد را زاهد و حفّاظ توصیف می کرد. آیت الله العظمی حکیم او را عالمی زاهد و عارف و از اؤلیای الهی می دانست. آیت الله العظمی میلانی می فرمایند لحظاتی که با آقا شیخ محمد کوهستانی می‌نشینم از عمرم محسوب نمی‌گردد. آیت الله العظمی گلپایگانی می فرمایند زهد و تقوا و بزرگی ایشان برای من علم الیقین و سپس تا به مرحله عین الیقین رسید. آیت الله مرعشی نجفی فرمود: کوهستانی لنگر ارض است. علامه طباطبایی؛ فرمود: از وقتی که آقای کوهستانی را در منزل آیت الله میلانی دیدم، هیچ شبی نشد که ایشان را فراموش کنم. آیة الله کوهستانی در ذى‏القعده 1391 قمری مبتلا به بیمارى ریوى و قلبى شد که طى سفرى به قم و بسترى شدن در بیمارستان آیت‏الله گلپایگانى به معالجه پرداخت، ولى سرانجام پس از بازگشت به زادگاهش نیمه شب جمعه چهاردهم ربیع الاول برابر با هشتم اردیبهشت سال ۱۳۵۱ شمسی دار فانی را وداع گقت. طبق وصیت‌اش آیت الله هاشمی نسب (داماد ایشان) پیکر مطهرش را همان شب در حیاط منزل غسل داد. و آیت الله حاج شیخ محمد شاهرودی ـ از علمای برجسته بهشهر ـ بر ایشان نماز خواند و بنا به وصیت وی، پیکر مطهرش به مشهد مقدس حمل شد و در جوار مرقد مطهر امام رضا علیه السلام در رواق دار السیاده به خاک سپرده شد.