معرفی نخبگان حوزوی بومی استان مازندران

آیت الله شیخ غلامعلی شهیدی ساروی

معرفی استاد: شیخ غلامعلی شهیدی ساروی معروف به شیخ غلامعلی مجتهد (متوفی سال 1337 ق / 1290 ش)، از علما و شخصیت‌های سیاسی عصر مشروطه و قاجار در قرن سیزدهم و چهاردهم در ساری بود. وی پس از فراگیری سطوح دانش دینی در زادگاهش ساری به عتبات رفت و نزد استادانی چون شیخ زین العابدین مازندرانی کسب فیض کرد و به درجه ی اجتهاد رسید. شیخ غلامعلی پس فوت استادش، با اندوخته های  فراوانی از علوم و معارف الهی به زادگاه خود ساری  بازگشت و به انجام وظایف شرعی و دینی همت گماشت.

حیات سیاسی: شیخ غلامعلی مجتهد ساروی،  علاوه بر داشتن فضایل علمی و خصایص عرفانی، دارای مشرب سیاسی نیز بود. وی پس از بازگشت از عتبات مقدس و استقرار در ساری به حمایت از روشنفکران پرداخت و در فعالیت های سیاسی، اجتماعی نقش موثری داشت.  در طی سال‌ها 1324 و 1325 قمری انجمن‌هایی در شهرهای ساری و بارفروش (بابل)  به همت مشروطه‌خواهان تأسیس شد، که نقش علما و روحانیون مازندرانی در تأسیس و اداره این انجمن‌ها بسیار فعالانه و چشمگیر بوده و بانیان اولیه و اصلی انجمن‌ها در مازندران روحانیون مازندرانی بودند. یکی از انجمن‌هایی که در ساری تأسیس شد، انجمن سعادت نامیده شد، این انجمن را آقا شیخ غلامعلی مجتهد تأسیس کرد و حدود دویست تن از آزادی خواهان در آن انجمن عضویت داشتند و در جلسات و اجتماعات انجمن سعادت بیش از هزار نفر از مردم ساری گرد هم می‌آمدند. سرانجام انجمن سعادت با فشار نیروهای مستبد در زمان استبداد صغیر محمدعلی شاه منحل شد. بعد از آشکار شدن ضدیت محمدعلی‌شاه با  مشروطیت و مخالفت آیت الله شیخ فضل الله نوری با بعضی از مفاد قانون اساسی و طرح مشروعه در قبال مشروطه، «مشروطه مشروعه» در ساری نیز هوادارانی پیدا کرد. یکی از طرفداران این طرح شیخ  غلامعلی مجتهد بود که نسبت به تشکیل «انجمن اسلامی» اقدام کرد تا بتواند بدین طریق با جریان ضد دینی مبارزه کند.

نحوه شهادت: شیخ غلامعلی مجتهد ساروی که بالای ۸۰ سال سن داشت، در عصر روز ۱۸ رمضان المبارک سال 1337 قمری برابر با سال 1290 شمسی با زبان روزه در حالی که سحری هم نخورده بود به طرف استانداری در سبزه‌میدان ساری برده و تیرباران شد. روز بعد از قتل یعنی ۱۹ رمضان برابر با ۲۱ شهریور ۱۲۹۰ هجری شمسی خانه شیخ غارت شد. مردم از قتل شیخ غلامعلی مجتهد سخت ناراحت شده و عاملان جنایت را مورد ملامت قرار ‌دادند و اعتقاد داشتند که وی بی گناه کشته شد و اتهام هایی که به وی بسته شد اساساً درست نبود. چون شیخ غلامعلی مجتهد ساروی توسط عوامل استبداد به درجه رفیع شهادت نایل آمد، به همین جهت فرزندان و نوه های وی نام خانوادگی شهیدی را انتخاب کردند. یکی از معروفترین چهره های این خاندان مرحوم دکتر اسماعیل شهیدی فرزند شیخ محمد حسین ثقة الاسلام فرزند شیخ غلامعلی مازندرانی است که یکی از خیرین و خوشنامان مردم شهرستان ساری به شمار می رود. جسد شیخ غلامعلی مجتهد را به نجف اشرف برده و در آنجا به خاک سپردند.

سیره زندگی استاد: شیخ غلامعلی شهیدی ساروی زندگی بسیار ساده و بی آلایشی داشت. به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بسیار علاقه مند بود و به همین خاطر در هر سال دو ماه یعنی ماه های محرم و صفر در منزلش واقع در محله امامزاده یحیی ساری مجالس روضه خوانی برپا می شد و در دهه اول محرم به اطعام دهی می پرداخت. ارتباط نزدیک و صمیمی با مردم داشت و به قدری رفتارش با مردم محبت آمیز بود که آنان او را همانند پدری دلسوز و مهربان می دانستند و هر گاه با مشکلاتی روبرو می شدند به سوی وی و در حل مشکلات از او یاری می خواستند. همچنین از نظر فضائل علمی نیز او از علما و فصحا معرفی شده و دارای خطی بسیار زیبا و بیانی شیوا بود.

جمع بندی توصیف منزلت استاد: شیخ غلامعلی مجتهد علت اصلی عقب ماندگی مردم را جهالت آنان می دانست و از جهالت و بی خبری مردم و عدم اطلاع آنان از مسائل روز ایران و جهان رنج می برد؛ به همین جهت بود در استقرار نظام مشروطیت تلاش فراوانی به خرج داد و با سخنان گرم و پرشور خویش در جهت بیداری و روشنفکری مردم می کوشید.