معرفی نخبگان حوزوی بومی استان مازندران

علامه شریف العلما

معرفی استاد: علامه محمدشریف بن حسن‌علی آملی مازندرانی حائری مشهور به شریف العلما، (زاده ۱۲۰۵ق، کربلا - درگذشته ۲۴ ذیقعده ۱۲۴۵ قمری) از علما و مدرسین برجسته حوزه علمیه کربلا بود. وی از مؤسسین اصولی بود و در مناظره مهارت زیادی داشت. آثار مکتوبی به جز یک رساله در مبحث اوامر، از خود به جایی نگذاشت و بر این باور بود که تربیت شاگردان نخبه، خیلی مهم‌تر از تألیف کتاب است. لذا آرای علمی او را می‌توان در آثار شاگردانش یافت.

استادان: سید علی طباطبایی( نویسنده ریاض المسائل)، سید محمد مجاهد: (صاحب مفاتیح الاصول)، میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن قمی معروف به میرزای قمی، سیدصدرالدین محمد جبل عاملی

فعالیت های علمی:  شیوه درسی او به این صورت بود که بعد از تدریس یکی از شاگردان ممتاز خود را مامور می‌کرد همان درس را بار دیگر تقریر کند تا اگر ابهامی بود، رفع گردد. بعد شاگردانش را در گروه‌های پنجاه نفره و صد نفره تقسیم می‌کرد تا در یک شبانه‌روز همان درس را بحث و تحریر کنند. آن استاد دو نوع درس داشت، یکی عمومی بود و دیگری درس تخصصی برای شاگردان فاضل. شیخ محمدحسن آل یاسین از شاگردان ممتاز وی در خاطراتش می‌گوید: ما به درس اصول آن بزرگ مرد در مدرسه حسن خان حضور می‌یافتیم. در آنجا مقابل کرسی درس ایشان بیش از هزار نفر زانو می‌زدند که صدها نفر از آنان از عالمان کامل همانند شیخ مرتضی انصاری و فاضل دربندی که او را افتخار تمام علمای گذشته و برتر از آنان می‌دانستند، نشسته بودند.

سیره زندگی استاد: او در کنار رسیدگی به نیازهای علمی و دینی شاگردانش، به سایر نیازهایشان نیز توجه داشت. برای نمونه وقتی آخوند ملا اسماعیل یزدی یکی از شاگردان زبده شریف العلماء دچار صرع شد، برای او از بغداد پزشک آورد و مبالغ گزافی خرج و او را معالجه کرد.

دیدگاه‌ها:  میرزا محمد تنکابنی می‌گوید: محمدشریف مازندرانی، سرآمد فقیهان و اسوه دانشمندان، از مؤسسین علم اصول، و استاد فحول، یگانه زمان، آفتاب سپهر علم منقول و مهتاب آسمان دانش اصول بود. روزگار وی و درخت پرثمر ابرار، نظیر چنین درخت پرباری را بخود ندیده است در مجلس درس او بیش از هزار نفر عالم و دانشمند متفکر حضور می‌یافتند. سید محسن امین می‌نویسد: شریف العلماء استاد علما و مربی فقها نادره دوران و اعجوبه زمان بود. نظیر او کمتر دیده شده است. او عمر خود را در تربیت طلاب سپری کرد و فرصتی برای تالیف و تصنیف نداشت. قوه حافظه و دقت نظر و سرعت انتقال او در مناظرات فوق تصور بود. روان و گویا سخن گفتن و ویژگی‌های فردی‌اش وی را در تدریس، مناظره و علم جدل متبحر ساخته بود.

شاگردان: وی صدها مجتهد مسلم و دانشمند برجسته تربیت کرد. از جمله: سید ابراهیم قزوینی، ملا اسماعیل یزدی، فاضل دربندی، سعید العلماء، محمدشفیع بروجردی، شیخ مرتضی انصاری، محمدحسن آل یاسین، سید حسن مدرس، عبدالعظیم لواسانی،  سید علی موسوی، محمد مشهدی، محمدعلی آل کشکول، محمدحسین طالقانی، عبدالرحیم اصفهانی، ملا صالح مازندرانی، عبدالخالق یزدی، شیخ جعفر شوشتری، زین‌العابدین گلپایگانی، سید حسین کوه کمری

جمع بندی توصیف منزلت استاد: از ویژگی‌های شخصیتی استاد: کثرت مطالعه، دقت نظر در تحصیل، اهتمام به امور معنوی در کنار دروس علمی، اجرای حدود الهی، مبارزه با فرقه‌های نوظهور وکج اندیش، تسلط به اقوال و نظرات فقهای شیعه، توجه و نظارت شبانه روزی و مستمر بر شاگردان، بیان مطالب در دو سطح  ابتدایی و عالی، ابداع و ترویج سنت تقریر نویسی، استفاده از شاگردان برجسته برای تشکیل جلسات تکمیلی متعدد بعد از درس برای توضیح بیشتر و رفع اشکالات، بررسی تقریرات و نوشتن تقریظ بر آنها، مباحثه علمی با شاگردان که گاه تا نیمه شب به مباحثه با آنان می‌پرداخت(جلسات رفع اشکالات و کرسی های نظریه پردازی)، راه اندازی و ابتکار کرسی درس خارج که تا امروز برقرار است، توجه به علم رجال و تشویق شاگردان به تکمیل آثار رجالی علمای شیعه. شریف العلماء در سال ۱۲۴۵ ق، دهه پنجم عمر خود، در اثر مرض طاعون از دنیا رفت. او را در کربلای معلا زادگاه خویش به خاک سپردند. آیت‌الله سیدمحسن حکیم، مدرسه‌ای دینی کنار قبر وی ساخت که به «مدرسه شریف‌العلماء» نامیده شد. مقبره شریف‌العلماء، کنار این مدرسه است.